Frá Völundi
Níðaður hét konungur í Svíþjóð. Hann átti tvo sonu og eina dóttur. Hún hét Böðvildur. Bræður vóru þrír, synir Finnakonungs. Hét einn Slagfiður, annar Egill, þriðji Völundur. Þeir skriðu og veiddu dýr. Þeir kómu í Úlfdali og gerðu sér það hús. Þar er vatn er heitir Úlfsjár. Snemma um morgun fundu þeir á vatnsströndu konur þrjár, og spunnu lín. Þar vóru hjá þeim álftarhamir þeirra. Það vóru valkyrjur. Þar vóru tvær dætur Hlöðvés konungs, Hlaðguður svanhvít og Hervör alvitur, in þriðja var Ölrún Kjársdóttir af Vallandi. Þeir höfðu þær heim til skála með sér. Fékk Egill Ölrúnar en Slagfiður Svanhvítrar, en Völundur Alvitrar. Þau bjuggu sjö vetur. Þá flugu þær að vitja víga og kómu eigi aftur. Þá skreið Egill að leita Ölrúnar en Slagfiður leitaði Svanhvítrar en Völundur sat í Úlfdölum. Hann var hagastur maður svo að menn viti í fornum sögum. Níðuður konungur lét hann höndum taka svo sem hér er um kveðið:
Meyjar flugu sunnan
myrkvið í gögnum,
alvitur ungar
örlög drýgja.
Þær á sævarströnd
settust að hvílast,
drósir suðrænar,
dýrt lín spunnu.
Ein nam þeirra
Egil að verja,
fögur mær fira,
faðmi ljósum.
Önnur var Svanhvít,
svanfjaðrar dró,
en in þriðja
þeirra systir
varði hvítan
háls Völundar.
Sátu síðan
sjö vetur að það
en inn átta
allan þráðu
en inn níunda
nauður um skildi.
Meyjar fýstust
á myrkvan við,
alvitur ungar,
örlög drýgja.
Kom þar af veiði
veðureygur skyti,
Slagfiður og Egill
sali fundu auða,
gengu út og inn
og um sáust.
Austur skreið Egill
að Ölrúnu
en suður Slagfiður
að Svanhvítu,
en einn Völundur
sat í Úlfdölum.
Hann slá gull rautt
við gim fástan,
lukti hann alla
lind baugum vel.
Svo beið hann
sinnar ljóssar
kvonar ef honum
koma gerði.
Það spyr Níðuður,
Njára dróttinn,
að einn Völundur
sat í Úlfdölum.
Nóttum fóru seggir,
negldar vóru brynjur,
skildir bliku þeirra
við inn skarða mána.
Stigu úr sölum
að salar gafli,
gengu inn þaðan
endlangan sal;
sáu þeir á bast
bauga dregna,
sjö hundruð allra,
er sá seggur átti.
Og þeir af tóku
og þeir á létu,
fyr einn utan,
er þeir af létu.
Kom þar af veiði
veðureygur skyti,
Völundur líðandi
um langan veg.
Gekk brúnnar
beru hold steikja,
ár brann hrísi
allþurr fura,
viður inn vindþurri,
fyrir Völundi.
Sat á berfjalli,
bauga taldi,
álfa ljóði,
eins saknaði;
hugði hann að hefði
Hlöðvés dóttir,
alvitur unga,
væri hún aftur komin.
Sat hann svo lengi
að hann sofnaði;
og hann vaknaði
viljalaus;
vissi sér á höndum
höfgar nauðir
en á fótum
fjötur um spenntan.- Völundur kvað:
Hverjir eru jöfrar
þeir er á lögðu
bestibyrsíma
og mig bundu?
Kallaði nú Níðuður
Njára dróttinn:
Hvar gastu, Völundur,
vísi álfa,
vora aura
í Úlfdölum?
Gull var þar eigi
á Grana leiðu,
fjarri hugða eg vort land
fjöllum Rínar.- Völundur kvað:
Man eg að vér meiri
mæti áttum
er vér heil hjú
heima vórum:
Hlaðguður og Hervör
borin var Hlöðvé
kunn var Ölrún
Kjárs dóttir.
(Úti stendur kunnig
kvon Níðaðar),
hún inn um gekk
endlangan sal,
stóð á gólfi,
stillti röddu:
Er-a sá nú hýr
er úr holti fer.Níðuður konungur gaf dóttur sinni Böðvildi gullhring þann er hann tók af bastinu að Völundar, en hann sjálfur bar sverðið er Völundur átti. En drottning kvað:
Tenn honum teygjast
er honum er téð sverð
og hann Böðvildar
baug um þekkir.
Ámun eru augu
ormi þeim inum frána.
Sníðið ér hann
sina magni
og setjið hann síðan
í Sævarstöð.Svo var gert, að skornar vóru sinar í knésbótum og settur í hólm einn er þar var fyrir landi, er hét Sævarstaður. Þar smíðaði hann konungi alls kyns gersimar. Engi maður þorði að fara til hans nema konungur einn.
- Völundur kvað:
Skín Níðaði
sverð á linda,
það er eg hvessta
sem eg hagast kunna
og eg herðag
sem mér hægst þótti.
Sá er mér fránn mækir
æ fjarri borinn,
Sékk-a eg þann Völundi
til smiðju borinn
Nú ber Böðvildur
brúðar minnar
bíðk-a eg þess bót
bauga rauða.
Sat hann, né hann svaf, ávallt
og hann sló hamri;
vél gerði hann heldur
hvatt Níðaði.
Drifu ungir tveir
á dýr sjá,
synir Níðaðar,
í Sævarstöð.
Kómu þeir til kistu,
kröfðu lukla,
opin var illúð
er þeir í sáu.
Fjöld var þar menja
er þeim mögum sýndist
að væri gull rautt
og gersimar.- Völundur kvað:
Komið einir tveir,
komið annars dags;
ykkur læt eg það gull
um gefið verða.
Segið-a meyjum
né salþjóðum,
manni öngum,
að ið mig fyndið.
Snemma kallaði
seggur [á] annan,
bróðir á bróður:
Göngum baug sjá!
Kómu til kistu,
kröfðu lukla,
opin var illúð
er þeir í litu.
Sneið af höfuð
húna þeirra
og undir fen fjöturs
fætur um lagði
en þær skálar,
er und skörum vóru,
sveip hann utan silfri,
seldi Níðaði.
En úr augum
jarknasteina
sendi hann kunnigri
kván Níðaðar,
en úr tönnum
tveggja þeirra
sló hann brjóstkringlur
sendi Böðvildi.
Þá nam Böðvildur
baugi að hrósa
- - -
- - -
er brotið hafði:
Þorig-a eg að segja
nema þér einum.- Völundur kvað:
Eg bæti svo
brest á gulli
að feður þínum
fegri þykir
og mæður þinni
miklu betri
og sjálfri þér
að sama hófi.
Bar hann hana bjóri
því að hann betur kunni
svo að hún í sessi
um sofnaði.
Nú hefi eg hefnt
harma minna
allra nema einna
íviðgjarna.
Vel eg, kvað Völundur,
verða eg á fitjum
þeim er mig Níðaðar
námu rekkar.
Hlæjandi Völundur
hófst að lofti,
grátandi Böðvildur
gekk úr eyju,
tregði för friðils
og föður reiði.
Úti stendur kunnig
kvon Níðaðar
og hún inn um gekk
endlangan sal.
En hann á salgarð
settist að hvílast.
Vakir þú, Níðuður
Njára dróttinn?- Níðuður kvað:
Vaki eg ávallt
viljalaus,
sofna eg minnst
síst mína sonu dauða;
kell mig í höfuð,
köld eru mér ráð þín,
vilnumk eg þess nú
að eg við Völund dæma.
Seg þú mér það, Völundur,
vísi álfa,
af heilum hvað varð
húnum mínum.- Völundur kvað:
Eiða skaltu mér áður
alla vinna,
að skips borði
og að skjaldar rönd,
að mars bægi
og að mækis egg
að þú kvelj-at
kvon Völundar
né brúði minni
að bana verðir,
þótt vér kvon eigim,
þá er þér kunnið,
eða jóð eigim
innan hallar.
Gakk þú til smiðju
þeirrar er þú gerðir,
þar finnur þú belgi
blóði stokkna;
sneið eg af höfuð
húna þinna
og und fen fjöturs
fætur um lagðag.
En þær skálar,
er und skörum vóru,
sveip eg utan silfri,
senda eg Níðaði;
en úr augum
jarknasteina
senda eg kunnigri
kvon Níðaðar,
en úr tönnum
tveggja þeirra
sló eg brjóstkringlur,
senda eg Böðvildi.
Nú gengur Böðvildur
barni aukin,
einkadóttir
ykkur beggja.- Níðuður kvað:
Mæltir-a þú það mál
er mig meir tregi
né eg þig vilja, Völundur,
verr um níta.
Er-at svo maður hár
að þig af hesti taki
né svo öflugur
að þig neðan skjóti
þar er þú skollir
við ský uppi.
Hlæjandi Völundur
hófst að lofti
en ókátur Níðuður
sat þá eftir.- Níðuður kvað:
Upp rístu, Þakkráður,
þræll minn besti
bið þú Böðvildi,
meyna bráhvítu,
ganga fagurvarin
við föður ræða.
Er það satt, Böðvildur,
er sögðu mér.
Sátuð ið Völundur
saman í hólmi?- Böðvildur kvað:
Satt er það, Níðuður,
er sagði þér.
Sátum við Völundur
saman í hólmi
eina ögurstund,
æva skyldi.
Eg vætur honum
vinna kunnag,
eg vætur honum
vinna máttag.
Netútgáfan ágúst 1996
Völundarkviða er frá Runeberg samtökunum í Svíþjóð.
(http://www.runeberg.lysator.liu.se)