Óðinn kvað:
- Rád þú mér nú, Frigg,
- allz mik fara tiðir
- at vitia Vafþrúðnis;
- forvitni mikla
- kveð ek mér á fornom stöfom
- við þann inn alsvinna iötun.
Frigg kvað:
- Heima letia
- ek mynda Heriaföðr
þvíat engi iötun
- ek hugða iafnramman
- sem Vafþrúðni vera.
Óðinn kvað:
- Fiölð ek fór,
- fiölð ek freistaða,
- fiölð ek reynda regin;
- hitt vil ek vita,
- hvé Vafþrúðnis
- salakynni sé.
Frigg kvað:
- Heill þú farir,
- heill þú aptr komir,
- heill þú á sinnom sér!
- æði þér dugi,
- hvars þú skalt, Aldaföðr,
- orðom mæla iötun.
- Fór þá Óðinn
- at freista orðspeki
- þess ins alsvinna iötuns;
- at höllo hann kom,
- ok átti Íms faðir;
- inn gekk Yggr þegar.
Óðinn kvað:
- Heill þú nú, Vafþrúðnir!
- nú em ek í höll kominn,
- á þik siálfan siá;
- hitt vil ek fyrst vita,
- ef þú fróðr sér
- eða alsviðr, iötunn.
Vafþrúðnir kvað:
- Hvat er þat manna
- er í mínom sal
- verpomk orði á?
- út þú ne komir
- órom höllom frá,
- nema þú inn snotrari sér.
Óðinn kvað:
- Gagnráðr ek heiti;
- nú emk af göngo kominn
- þyrstr til þinna sala,
- laðar þurfi
- hefi ek lengi farit
- ok þinna andfanga, iötunn.
Vafþrúðnir kvað:
- Hví þú þá, Gagnráðr,
- mæliz af gólfi fyrir?
- Farðu í sess í sal!
- þá skal freista,
- hvárr fleira viti,
- gestr eða inn gamli þulr.
Óðinn kvað:
- Óauðigr maðr,
- er til auðigs kömr,
- mæli þarft eða þegi;
- ofrmælgi mikil
- hygg ek at illa geti
- hveim er við kaldrifiaðan kømr.
Vafþrúðnir kvað:
- Segðú mér, Gagnráðr,
- allz þú á gólfi vill
- þíns um freista frama,
- hvé sá hestr heitir
- er hverian dregr
- dag of dróttmögo.
Óðinn:
- Skinfaxi heitir,
- er inn skíra dregr
- dag um dróttmögu;
- hesta beztr
- þykkir hann með reiðgotom,
- ey lýsir mön af mari.
Vafþrúðnir:
- Segðu þat, Gagnráðr,
- allz þú á gólfi vill
- þíns um freista frama,
- hvé sú á heitir
- er deilir með iötna sonom
- grund ok med goðom.
Óðinn:
- Ífingr heitir á,
- er deilir með iötna sonom
- grund ok með goðom;
- opin renna
- hón skal um aldrdaga,
- verðrat íss á á.
Vafþrúðnir:
- Segðu þat, Gagnráðr,
- allz þú á gólfi vill
- þíns um freista frama,
- hvé sá völlr heitir
- er finnaz vígi at
- Surtr ok in sváso goð.
Óðinn:
- Vígriðr heitir völlr,
- er finnaz vígi at
- Surt ok in sváso goð;
- hundrað rasta
- hann er a hverian veg,
- sá er þeim völlr vitaðr.
Vafþrúðnir:
- Fróðr ertu nú, gestr,
- far þú á bekk iötuns,
- ok mælomk í sessi saman,
- hövði veðia
- vit skolom höllo í,
- gestr, um geðspeki.
Óðinn:
- Segðu þat it eina,
- ef þitt æði dugir
- ok þú, Vafþrúðnir, vitir,
- hvaðan iörð um kom
- eða uphiminn
- fyrst, inn fróði iötunn.
Vafþrúðnir:
- Ór Ymis holdi
- var iörð um sköpuð,
- en ór beinom biörg,
- himinn ór hausi
- ins hrímkalda iötuns,
- en ór sveita siór.
Óðinn:
- Segðu þat annat,
- ef þítt æði dugir
- ok þú, Vafþrúðnir, vitir,
- hvaðan máni um kom,
- svá at ferr menn yfir,
- eða sól it sama.
Vafþrúðnir:
- Mundilfæri heitir,
- hann er mána faðir
- ok svá Sólar it sama;
- himin hverfa
- þau skolo hverian dag
- öldom at ártali.
Óðinn:
- Segðu þat it þríðia,
- allz þik svinnan kveða
- ok þú, Vafþrúðnir, vitir,
- hvaðan dagr um kom,
- sá er ferr drótt yfir,
- eða nótt med niðom.
Vafþrúðnir:
- Dellingr heitir,
- hann er Dags faðir,
- en Nótt var Nörvi borin;
- ný ok nið
- skópo nýt regin
- öldom at ártali.
Óðinn:
- Segðu þat it fiórða,
- allz þik fróðan kveða
- ok þú, Vafþrúðnir, vitir,
- hvaðan vetr um kom
- eða varmt sumar
- fyrst með fróð regin.
Vafþrúðnir:
- Vindsvalr heitir,
- hann er Vetrar faðir,
- en Svásuðr sumars
Óðinn:
- Segþu þat it fimat,
- allz þik fróðan kveða
- ok þú, Vafþrúðnir, vitir,
- hverr ása elztr
- eða Ymis niðia
- yrði í árdaga.
Vafþrúðnir:
- Örófi vetra
- áðr væri iörð sköpuð,
- þá var Bergelmir borinn,
- Þrúðgelmir
- var þess faðir,
- en Aurgelmir afi.
Óðinn kvað:
- Segðu þat it sétta,
- allz þik svinnan kveða
- ok þú, Vafþrúðnir, vitir,
- hvaðan Aurgelmir kom
- með iötna sonom
- fyrst, inn fróði iötunn.
Vafþrúðnir:
- Ór Élivagom
- stukkoo eitrdropar,
- svá óx, unz varð ór iötunn;
- þar órar ættir
- kómu allar saman,
- því er þat æ allt til atalt.
Óðinn kvað:
- Segðu þat it siaunda,
- allz þik svinnan kveða
- ok þú, Vafþrúðnir, vitir,
- hvé sá börn gat,
- enn baldni iötunn,
- er hann hafðit gýgiar gaman.
Vafþrúðnir kvað:
- Undir hendi vaxa
- kvaðu hrímþursi
- mey ok mög saman;
- fótr við fæti
- gat ins fróða iötuns
- sexhöfðaðan son.
Óðinn kvað:
- Segðu þat it átta,
- allz þik svinnan kveða
- ok þú, Vafþrúðnir, vitir,
- hvat þú fyrst mant
- eða fremst um veitzt,
- þú ert alsviðr, iötunn.
Vafþrúðnir kvað:
- Örófi vetra
- áðr væri iörð om sköpuð,
- þá var Bergelmir borinn;
- þat ek fyrst um man
- er sá inn fróði iötunn
- var á lúðr um lagiðr.
Óðinn kvað:
- Segðu þat it níunda,
- allz þik svinnan kveða
- ok þú, Vafþrúðnir, vitir,
- hvaðan vindr um kömr,
- svá at ferr vág yfir;
- æ menn han siálfan um siá.
Vafþrúðnir kvað:
- Hræsvelgr heitir,
- er sitr á himins enda,
- iötunn í arnar ham;
- af hans vængiom
- kvæða vind koma
- alla menn yfir.
Óðinn:
- Segðu þat it tíunda,
- allz þú tíva rök
- öll, Vafþruðnir, vitir,
- hvaðan Niörðr um kom
- með ása sonom,
- hofom og hörgom
- hann ræðr hunnmörgom,
- ok varðat hann ásom alinn.
Vafþrúðnir:
- Í Vanaheimi
- skópo hann vís regin
- ok seldo at gíslingo goðum;
- í aldar rök
- hann mun aprt koma
- heim með vísom vönom.
Óðinn:
- Segðu þat et ellipta
- hvar ýtar túnom í
- höggvaz hverian dag.
Vafþrúðnir:
- Allir einheriar
- Óðins túnum í
- höggvaz hverian dag;
- val þeir kiósa
- ok ríða vígi frá,
- sitia meirr um sáttir saman.
Óðinn:
- Segðu þat it tólfta,
- hví þú tíva rök
- öll, Vafþrúðnir, vitir;
- frá iötna rúnom
- ok allra goða
- segir þú it sannasta,
- inn alsvinni iötunn.
Vafþrúðnir:
- Frá iötna rúnom
- ok allra goða
- ek kann segia satt,
- þvíat hvern hefi ek heim um komit;
- nío kom ek heima
- fyr Níflhel neðan,
- hinig deyia ór helio halir.
Óðinn:
- Fiölð ek fór,
- fiölð ek freistaðak,
- fiölð ek reynda regin;
- hvat lifir manna,
- þá er inn mæra líðr
- fimbulvetr með firom?
Vafþrúðnir:
- Líf ok Lifþrasir,
- en þau leynaz muno
- í holti Hoddmímis;
- morgindöggvar
- þau sér at mat hafa;
- þaðan af aldir alaz.
Óðinn:
- Fiölð ek fór,
- fiölð ek freistaðak,
- fiölð ek reynda regin;
- hvaðan kömr sól
- á inn slétta himin,
- þá er þessa hefir Fenrir farit?
Vafþrúðnir:
- Eina dóttur
- berr Álfröðull,
- áðr hana Fenrir fari;
- sú skal ríða,
- þá er regin deyia,
- móður brautir, mær.
Óðinn:
- Fiölð ek fór,
- fiölð ek freistaðak,
- fiölð ek reynda regin;
- hveriar ro þær meyiar
- er líða mar yfir,
- fróðgeðiaðar fara?
Vafþrúðnir kvað:
- Þriár þióðár
- falla þorp yfir
- meyia Mögþrasis,
- hamingior einar
- þeira í heimi ero
- þó þær með iötnom alaz.
Óðinn kvað:
- Fiölð ek fór
- fiölð ek freistaðak,
- fiölð ek reynða regin;
- hverir ráða æsir
- eignom goða,
- þá er sloknar Surtalogi?
Vafþrúðnir:
- Víðarr ok Váli
- byggia vé goða,
- þá er sloknar Surtalogi,
- Móði ok Magni
- skolo Miöllni hafa
- Vingnis at vígþroti.
Óðinn kvað:
- Fiölð ek fór
- fiölð ek freistaðak,
- fiölð ek reynða regin;
- hvat verðr Óðni
- at aldrlagi,
- þá er riúfaz regin?
Vafþrúðnir kvað:
- Úlfr gleypa
- mun Aldaföðr,
- þess mun Víðarr reka;
- kalda kiapta
- hann klyfia mun
- vitnis vígi at.
Óðinn kvað:
- Fiölð ek fór
- fiölð ek freistaðak,
- fiölð ek reynða regin;
- hvat mælti Óðinn,
- áðr á bál stigi,
- siálfr í eyra syni?
Vafþrúðnir kvað:
- Ey manne þat veit,
- hvat þú í ardaga
- sagðir í eyra syni;
- feigom munni
- mælta ek mína forna stafi
- ok um ragna rök;
- nú ek við Oðin deildak
- mína orðspeki;
- þú ert æ vísastr vera!
Vafþrúðnismál koma frá Ole Nielsby í Danmörku (onielsby@post4.tele.dk)
