Lokasenna


LOKASENNA



Ægir, er öðro nafni hét Gymer, hann hafði búit ásom öl, þá er hann hafði fengit ketill in mikla, sem nú er sagt. Til þeirar veizlo kom Óðinn ok Frigg kona hans. Þorr kom eigi, þvíat hann var í austrvegi. Sif var þar, kona Þórs, Bragi ok Iðunn kona hans. Týr var þar, hann var einhendr, Fenrisúlfr sleit hönd af hánom þá er hann var bundinn. Þar var Niörðr og kona hans Skaði, Freyr ok Freyia, Víðarr son Óðins; Loki var þar ok þiónustomenn Freys, Byggvir ok Beyla. Mart var þar ása ok álfa. Ægir átti tvá þiónustomenn, Fimafengr ok Elder. Þar var lýsigull haft fyrir eltzliós; siálft barsk þar öl; þar var griðastaðr mikill. Menn lofoðo miök hverso góðir þiónustomenn Ægis vóro. Loki mátti eigi heyra þat, ok drap hann Fimafeng. Þá skóko æsir skiöldo sína ok æpðo at Loka, ok elto hann braut til skógar, en þeir fóro at drekka.

Loki hvarf aptr ok hitti úti Eldi; Loki kvaddi hann:


Segðu þat, Eldir,
svá at þú einugi
feti gangir framarr,
hvat hér inni
hafa at ölmálum
sigtíva synir.

Eldir kvað:
Of vápn sín dæma
ok um vígrisni sína
sigtíva synir;
ása ok álfa
er hér inni ero,
mangi er þér í orði vinr.

Loki kvað:
Inn skal ganga
Ægis hallir í,
á þat sumbl at siá;
iöll ok áfo
færi ek ása sonom,
ok blend ek þeim sva'meini miöð.

Eldir kvað:
Veiztu, ef þú inn gengr
Ægis hallir í,
á þat sumbl at siá,
hrópi ok rógi
ef þú eyss á holl regin:
á þér muno þau þerra þat.

Loki kvað:
Veiztu þat, Eldir,
ef vit einir skolom
sáryrðom sakaz,
auðigr verða
mun ek í andsvörum,
ef þu mælir til mart.

Siðan gekk Loki inn í höllina. En er þeir sá, er fyrir vóro, hverr inn var kominn, þögnoðo þeir allir.

Loki kvað:
Þyrstr ek kom
þessar hallar til,
Loptr, um langan veg,
áso at biðia
at mér einn gefi
mæran drykk miaðar.

Hví þegið ér svá,
þrungin goð,
at þer mæla ne megoð?
sessa ok staði
velið mér sumbli at,
eða heitið mik heðan!

Bragi kvað:
Sessa ok staði
velia þér sumbli at
æsir aldregi,
þvíat æsir vito
hveim þeir alda skolo
gambansumbl um geta.

Loki kvað:
Mantu þat, Óðinn,
er vit í árdaga
blendom blóði saman?
ölvi bergia
léztu eigi mundo,
nema okr væri báðom borit.

Óðinn kvað:
Rístu þá, Viðarr,
ok lát úlfs föður
sitia sumbli at,
síðr oss Loki
kveði lastastöfom
Ægis höllo í.

Þá stóð Viðarr upp ok skenkti Loka, en áðr hann drykki, kvaddi hann ásona:
Heilir æsir,
heilar ásynior
ok öll ginnheilög god!
nema sá einn áss
er innar sitr,
Bragi, bekkiom á.

Bragi kvað:
Mar ok mæki
gef ek þér míns fiár,
ok bætir þér svá baugi Bragi,
síþr þú ásom
öfund um gialdir;
gremðu eigi goð at þér!

Loki kvað:
Iós ok armbauga
mundu æ vera
beggia vanr, Bragi;
ása ok álfa,
er hér inni ero,
þú ert við víg varastr
ok skiarrastr við skot.

Bragi kvað:
Veit ek, ef fyr útan værak,
svá sem fyr innan emk
Ægis höll um kominn,
höfuð þitt
bæra ek í hendi mér;
lítt ek þér þat fyr lygi.

Loki kvað:
Sniallr ertu í sessi,
skalatu svá göra,
Bragi bekkskrautuðr!
vega þú gakk,
ef þú vreiðr sér,
hyggz vætr hvatr fyrir.

Iðunn kvað:
Bið ek, Bragi,
barna sifiar duga
ok allra óskmaga,
at þú Loka
kveðira lastastöfom
Ægis höllo í.

Loki kvað:
Þegi þú, Iðunn,
þik kveð ek allra kvenna
vergiarnasta vera,
sitztu arma þína
lagðir itrþvegna
um þinn bróðurbana.

Iðunn kvað:
Loka ek kveðka
lastastöfum
Ægis höllo í;
Braga ek kyrri
biórreifan,
vilkat ek at it vreiðir vegiz.

Gefion kvað:
Hví it æsir tveir
skoloð inni hér
sáryrðom sakaz?
Lopzki þat veit,
at hann leikinn er
ok hann fiörgvall friá.

Loki kvað:
Þegi þú, Gefion,
þess mun ek nú geta,
er þik glapði at geði:
sveinn inn hvíti,
er þér sigli gaf
ok þú lagðir lær yfir.

Óðinn:
Ærr ertu, Loki,
ok örviti,
er þú fær þér Gefion at gremi,
þvíat aldar örlög
hygg ek at hón öll um viti
iafngörla sem ek.

Loki kvað:
Þegi þú, Óðinn,
þú kunnir aldregi
deila víg með verom;
opt þú gaft
þeim er þú gefa skyldira,
enom slævorom, sigr.

Óðinn kvað:
Veiztu, ef ek gaf
þeim er ek gefa ne skylda,
enom slævorom, sigr,
átta vetra
vartu fyr iörð neðan
kýr mólkandi ok kona,
ok hefir þú þar börn of borit,
ok hugða ek þat args aðal.

Loki kvað:
En þik síða kóðo
Sámseyo í,
ok draptu á vétt sem völor,
vitka líki
fórtu verþjóð yfir,
ok hugða ek þat args aðal.

Frigg kvað:
Örlögom ykrom
skylið aldregi
segia seggiom frá,
hvat it æsir tveir
drýgðuð í árdaga;
firriz æ forn rök firar.

Loki kvað:
Þegi þú, Frigg,
þú ert fiörgyns mær
ok hefir æ vergiörn verit,
er þá Véa ok Vilia
léztu þér, Viðris kvæn,
báða i baðmn um tekit.

Frigg kvað:
Veiztu, ef ek inni ættak
Ægis höllom i
Baldri líkan bur,
út þú ne kvæmir
frá ása sonom,
ok væri þá at þér vreiðom vegit.

Loki kvað:
Enn vill þú, Frigg,
at ek fleira telia
mína meinstafi;
ek þvi réd,
er þú rída sérat
siðan Baldr at sölom.

Freyia kvað:
Ærr ertu, Loki,
er þú yðra telr
lióta leiðstafi;
örlög Frigg
hygg ek at öll viti,
þótt hón siálfgi segi.

Loki kvað:
Þegi þú, Freyia,
þik kann ek fullgerva;
era þér vamma vant;
ása ok álfa,
er hér inni ero,
hverr hefir þinn hór verit.

Freyia kvað:
Flá er þér tunga,
hygg ek at þér fremr myni
ógott um gala;
reiðir ro þér æsir
ok ásynior,
hryggr muntu heim fara.

Loki kvað:
Þegi þú, Freyia,
þú ert fordæða
ok meini blandin miök,
síztu at bræðr þínom
siðo blíð regin,
ok myndir þú þá, Freyia, frata.

Niörðr kvað:
Þat er válitit,
þótt sér varðir vers fái,
hós eða hvárs;
hitt er undr, er áss ragr
er hér inn of kominn,
ok hefir sá börn of borit.

Loki kvað:
Þegi þú, Niörðr,
þú vart austr heðan
gíls um sendr at goðom;
Hymis meyiar
höfðo þik at hlandtrogi
ok þér i munn migo.

Niörðr kvað:
Sú eromk líkn,
er ek vark langt heðan
gísl um sendr at goðom,
þá ek mög gat,
þann er mangi fiár,
ok þikkir sá ása iaðarr.

Loki kvað:
Hættu nú, Niörðr,
haf þú á hófi þik!
munka ek þvi leyna lengr:
við systor þinni
gaztu slíkan mög,
ok era þó óno verr.

Týr kvað:
Freyr er beztr
allra ballriða
ása görðom í;
mey hann ne grætir
né mannz kono,
ok leysir ór höptom hvern.

Loki kvað:
Þegi þú, Týr,
þú kunnir aldregi
bera tilt með tveim;
handar ennar hægri
mun ek hinnar geta,
er þér sleit Fenrir frá.

Týr kvað:
Handar em ek vanr,
en þú hróðrs-vitnis;
böl er beggia þrá;
úlfgi hefir ok vel,
er í böndom skal
bíða ragnarökrs.

Loki kvað:
Þegi þú, Týr,
þat varð þinni kono,
at hón átti mög við mér;
öln né penning
hafðir þú þess aldregi
vanréttis, vesall.

Freyr kvað:
Úlfr sé ek liggia
árósi fyrir,
unz riúfaz regin;
því mundu næst,
nema þú nú þegir,
bundinn, bölvasmiðr!

Loki kvað:
Gulli keypta
léztu Gymis dóttur
ok seldir þitt svá sverð;
en er Muspellz synir
ríða Myrkvið yfir,
veizta þú þá, vesall, hvé þú vegr.

Byggvir:
Veiztu, ef ek öðli ættak
sem Ingunar-Freyr,
ok svá sælikt setr,
mergi smæra
mölða ek þá meinkráko
ok lemða alla í liðo.

Loki kvað:
Hvat er þat it litla
er ek þat löggra sék,
ok snapvíst snapir?
at eyrom Freys
mundu æ vera
ok und kvernom klaka.

Byggvir kvað:
Byggvir ek heiti,
en mik bráðan kveða
goð öll ok gumar;
því em ek hér hróðugr,
at drekka Hroptz megir
allir öl saman.

Loki kvað:
Þegi þú, Byggvir,
þú kunnir aldregi
deila með mönnum mat;
ok þik í fletz strá
finna ne máttu,
þá er vágo verar.

Heimdallr kvað:
Ölr ertu, Loki,
svá at þú ert örviti,
hví ne lezkaðu, Loki?
þvíat ofdrykkia
veldr alda hveim,
er sína mælgi ne manat.

Loki kvað:
Þegi þú, Heimdallr,
þér var í árdaga
it lióta líf um lagit:
aurgo baki
þú munt æ vera
ok vaka vörðr goða.

Skaði kvað:
Létt er þér, Loki;
munattu lengi svá
leika lausom hala,
þvíat þik á hiörvi skolo
ins hrímkalda magar
görnom binda goð.

Loki kvað:
Veiztu, ef mik á hiörvi skolo
ens hrímkalda magar
görnom binda goð,
fyrstr ok öfrstr
var ek at fiörlagi,
þars vér á Þiaza þrifom.

Skaði kvað:
Veiztu, ef fyrstr ok öfrstr
vartu at fiörlagi,
þá er ér á Þiaza þrifuð
frá mínom véom
ok vöngom skolo
þér æ köld ráð koma.

Léttari i málom
vartu við Laufeyiar son,
þá er þú létz mér á beð þinn boðit;
getit verðr oss slíks,
ef vér görva skolom
telia vömmin vár.

þá gekk Sif fram ok byrlaði Loka í hrímkálki miöð ok mælti:
Heill ver þú nú, Loki,
ok tak við hrímkálki
fullom forns miaðar,
heldr þú hana eina
látir með ása sonom
vammalausa vera.

Hann tók við horni ok drakk af:
Ein þú værir,
ef þú svá værir,
vör ok gröm at veri;
einn ek veit,
svá at ek vita þikkiomk,
hór ok af Hlorriða,
ok var þat sá inn lævísi Loki.

Beyla kvað:
Fiöll öll skiálfa;
hygg ek á för vera
heiman Hlórriða;
han ræðr ró
þeim er rægir hér
goð öll ok guma.

Loki kvað:
Þegi þú, Beyla,
þú ert Byggvis kvæn
ok meini blandinn miök;
ókynian meira
koma med ása sonom;
öll ertu, deigia, dritin.

Þá kom Þorr at ok kvað:
Þegi þú, rög vættr,
þér skal minn þrúðhamarr,
Miöllnir, mál fyrnema:
herða klett
drep ek þér hálsi af,
ok verðr þá þíno fiörvi um farit.

Loki kvað:
Iarðar burr
er hér nú inn kominn;
hví þrasir þú svá, Þórr?
en þá þorir þú ekki
er þú skalt við úlfinn vega,
ok svelgr hann allan Sigföður.
Þorr kvað:
Þegi þú, rög vættr,
þér skal minn þrúðhamarr,
Miöllnir, mál fyrnema:
upp ek þér verp
ok á austrvega,
síðan þík mangi sér.

Loki kvað:
Austrförum þínom
skaltu aldregi
segia seggiom frá,
sízt í hanska þumlungi
hnúkðir þú, einheri,
ok þóttiska þú þá Þórr vera.

Þorr kvað:
Þegi þú, rög vættr,
þér skal minn þrúðhamarr,
Miöllnir, mál fyrnema:
hendi inni hægri
drep ek þik Hrungnis bana,
svá at þér brotnar beina hvat.

Loki kvað:
Lifa ætla ek mér
langan aldr,
þóttu hætir hamri mér;
skarpar álar
þóttu þér Skrýmis vera,
ok máttira þú þá nesti ná,
ok svaltz þú þá hungri heill.

Þorr kvað:
Þegi þú, rög vættr,
þér skal minn þrúðhamarr,
Miöllnir, mál fyrnema:
Hrungnis bani
mun þér í hel koma
fyr nágrindr neðan.

Loki kvað:
Kvað ek fyr ásom,
kvað ek fyr ása sonom,
þaz mik hvatti hugr,
en fyr þér einom
mun ek út ganga,
þviat ek veit at þú vegr.

Öl görðir þú, Ægir,
en þú aldri munt
síðan sumbl um göra;
eiga þín öll,
er hér inni er,
leiki yfir logi,
ok brenni þér á baki.


En eptir þetta falz Loki í Fránangrs forsi í lax líki. Þar tóko æsir hann. Hann var bundinn með þörmom sonar síns Nara. En Narfi sonr hans varð at vargi. Skaði tók eitrorm ok festi upp yfir annlit Loka; draup þar ór eitr. Sigyn kona Loka sat þar ok helt munnlaug undir eitrit. En er munnlaugin var full, bar hón út eitrit; en meðan draup eitrit á Loka. Þá kiptiz hann svá hart við, at þaðan af skalf iörð öll; þat eru nú kallaðir landskiálptar.


Lokasenna kemur frá Ole Nielsby í Danmörku (onielsby@post4.tele.dk)

Netutgáfan - febrúar 1997